Leidse puinhoop (9?)

Het vullen van dit feuilleton is helemaal niet moeilijk, want elke week wordt weer duidelijk dat er in Leiden iets raars in het academische water zit. De afgelopen dagen was bijvoorbeeld Jan Hoekema in het nieuws, de voormalige burgemeester van Wassenaar, die creatief omgaat met overheidsgeld ten behoeve van zijn eigen welzijn; hij studeerde in Leiden.

En dan was er die kwestie van Peter van Bodegom, hoogleraar milieubiologie in Leiden, die boos werd omdat een medewerker van een waterschap een website maakte waarop andere gegevens stonden dan hij, die hoogleraar, had gevonden. Die eiste dat de website op zwart ging. Het waterschap luisterde naar de boze hoogleraar en zette de medewerker zelfs op non-actief. De Leidse universiteit publiceerde, toen er commotie ontstond, een verklaring waarin de primaire boosdoener, de boze hoogleraar, Van Bodegom, niet wordt genoemd. Het gaat hier volgens Leiden om een ‘conflict tussen werkgever en werknemer’ – en daar bedoelen ze niet zichzelf en Van Bodegom mee, maar het betrokken Hoogheemraadschap en de medewerker daar die op gezag van Van Bodegom aan de kant werd gezet. De Universiteit Leiden ‘treedt hierover in gesprek met het Hoogheemraadschap’ schrijven ze, maar dat zal geen oplossing brengen, want de ellende ontstond juist toen de Universiteit Leiden in de persoon van Van Bodegom (omdat Leiden hem niet noemt doe ik het maar zo vaak mogelijk) dat al een keer deed.

En dan dat plagiaat van Willem Vermeend. Die promoveerde in Leiden en doceerde er ook. Dat het een rare vogel was, wist ik al, want wat stel je verder nog voor als je als alibi-sociaaldemocraat voortdurend mag optreden in quasi-journalistieke media als de Telegraaf en WNL. Wat interessant is aan dit geval zijn de pogingen van auteur en uitgeverij om de kwestie de goede kant op te spinnen. Die uitgeverij heet Einstein Books, en die naam is vermoedelijk gekozen omdat de oprichter zichzelf heel er slim vindt. Die oprichter is Willem Vermeend, de zaak wordt gerund door diens dochter. In eerste instantie was er, zoals altijd bij deze vorm van diefstal, sprake van derden die hebben geprutst, van drukfouten, van misverstanden, er zijn maar een paar exemplaren met fouten in omloop etc. Maar al snel werd duidelijk dat het beter was om bakzeil te halen, en dus stelde Vermeend een verklaring op. En het leuke van die verklaring is dat je eraan kunt zien dat die Vermeend een matige beheerser van de Nederlandse taal is, maar ook dat de uitgeefster, dochter Vermeend, het niet nodig vond om redactioneel een handje te helpen.

De tekst van Vermeend begint zo: ‘Gistermiddag kreeg ik een mailtje van Marijn Duintjer Tebbens verslaggever Nieuwsuur die mij meldde dat in het boek De wereld van Cybersecurity en Cybercrime waarvan ik co-auteur ben een aantal passages zijn gekopieerd zonder vermelding van de bronnen.’ Behalve het gebrek aan komma’s is het woord ‘gekopieerd’ veelzeggend, want dat verraadt het copy-paste-procedé van Vermeend en/of zijn medeplichtige Van Rijbroek, die Vermeend in zijn verklaring ‘mede auteur’ noemt – met spatie. Vermeend draagt, zo staat het er, ‘de volle verantwoordelijk’ voor het gepik: ‘Ik kan me zelf wel voor mijn kop slaan voor deze stommiteit.’ Dat is inderdaad beter: je zelf voor de kop slaan vóór een stommiteit in plaats van erna.

De uitgever gaf eveneens een verklaring uit: dochter Vermeend legt, zoals zo vaak in dit soort gevallen, het probleem bij de consument en ‘betreurt de verwarring rond het boek’, maar legt ook meteen de schuld bij pa Vermeend en zijn Rijbroek: ‘Voorop staat dat alle auteurs van Einstein Books zich contractueel verplicht hebben zelf zorg te dragen en verantwoordelijk zijn voor de feitelijke juistheid en originaliteit van hun werk.’ Om meteen daarna weer eufemistisch te spreken over ‘twijfel over de authenticiteit van een aantal passages’. De passages zijn heus wel ‘authentiek’, hoor, ze zijn alleen gestolen.

De Open Universiteit, waar Vermeend hoogleraar ‘Economie 4.0’ is, gaf ook een verklaring uit, d.w.z.: ze voegden een paar regels toe aan een ronkend persbericht dat zo te zien door Einstein Books is geschreven. In de toegevoegde regels staat wel de belangrijke zin: ‘Ook al is dit geen wetenschappelijke publicatie, citeren zonder bronvermelding kan niet.’ En daarom zal ‘[z]o spoedig mogelijk […] een gesprek met [Vermeend] plaatsvinden over deze kwestie.’ Een gesprek met zichzelf zou ook goed zijn voor de Open Universiteit, want als dit geen wetenschappelijke publicatie is (wat moeilijk de ontkennen valt), waarom blijven ze er dan zo kritiekloos reclame voor maken?

Plagiaat plegen is een zielig soort diefstal. Zoiets als de inbreker die in de sneeuw bij zijn buren gaat inbreken. Je hoeft de politie er maar bij te halen, die volgt de voetstappen in de sneeuw naar de overkant van de straat, waar ze de gestolen spullen vinden en Gerrit Dekzeil arresteren. Maar het werkt helaas niet altijd zo. Lees het onderstaande geval, dat zich eveneens in Leiden afspeelde: er vond een diefstal plaats, de politie werd erbij gehaald, die de sporen van de inbraak in de sneeuw volgde en de dief thuis met zijn gestolen waar aantrof. Maar vervolgens kreeg de aangever van de diefstal te horen dat er niets aan de hand was en gingen de agenten gezellig met de inbreker een borrel drinken:

http://jangielkens.blogspot.nl/2016/05/anders-4-inmijn-artikel-het-staat-er.html