Origineel omslag [2013]

Catawiki is de snel groeiende website voor verzamelaars van wat dan ook. Je kunt er informatie vinden, je kunt er met medeverzamelaars in contact komen, en je kunt er kopen en verkopen. Sinds een tijdje zijn er ook veilingen. Het begon met strips en postzegels, tegenwoordig lopen er elke werkdag een paar veilingen af, nog steeds van strips en postzegels, maar ook van kunst, wijn, curiosa, speelgoed, platen, munten en boeken. Het zijn niet per definitie beroepshandelaren die dat allemaal aanbieden, en de beschrijvingen van de boeken laten dan ook nog wel eens te wensen over. Een woord als ‘kaft’ bijvoorbeeld komt me nog een beetje te vaak voor waar een band of een omslag bedoeld is.

Soms zie je aan een beschrijving van een lot dat de handelaar maar wat doet. Deze week biedt een Vlaamse verkoper het ‘Corman handboek van merktekens en monogrammen’ aan, in 2 delen, ‘1953, Frankrijk’. Het is volgens de omschrijving een ‘Zeldzaam Franstalig handboek deel 1 en 2 voor het opzoeken van merktekens en monogram’s op porselein -keramiek en faiences. Geïllustreerd met 4000 merktekens per boek – orginele omslag.’ Dat ‘orginele’ omslag is het interessantst aan deze boeken. De handelaar geeft ook een foto van wat hij vermoedelijk met dat ‘orginele omslag’ bedoelt. Maar het zijn niet de originele omslagen van het boek die hij laat zien. Ik heb zo’n omslag namelijk ook. Dit is het:

Het zit bij mij niet om het ‘Corman handboek van merktekens en monogrammen’, maar om Die malle kat, een Elsevier-pocket uit 1964 met onbegrijpelijke kattenhumor. Ik kocht dat boekje onlangs tweedehands, niet om het boek (want ook als het begrijpelijke kattenhumor was geweest had ik het niet gekocht), maar om het omslag. Hoe zit dat? In Oostende, Het Zoute en Brussel had je, toen dit omslag werd verspreid, de vermaarde boekhandel Corman, die er overigens in Oostende en Het Zoute (nu Knokke-Heist) nog steeds is.

Oprichter Mathieu Corman (1901-1975) bedacht dat hij reclame voor zijn winkels kon maken op beschermende omslagen die hij om verkochte boeken deed. Het idee had hij vermoedelijk uit Frankrijk: daar maakte bijvoorbeeld A.M. Cassandre een ontwerp voor zo’n omslag. Voor het omslag van Corman maakte de Franse, veel in Oostende werkende schilder Félix Labisse een tekening, die het handelsmerk van Corman werd.

Het ‘Corman handboek van merktekens en monogrammen’ bestaat dus niet. Wat de Vlaamse handelaar incompleet aanbiedt is het driedelige werk Les poteries, les faïences en les porcelaines Européennes, in 1953 en 1954 in Parijs verschenen en her en der te koop op wereldwijde boekenverkoopsites. Een reprint uit 1997 is bij een Nederlandse handelaar te bestellen voor € 20. Met nog vier dagen te gaan op het moment dat ik dit schrijf staat de prijs op Catawiki op € 6, en dat is een leuke prijs voor die twee omslagjes.

Literatuur over Corman:

- Roger Tavernier, ‘Mathieu Corman: boekhandelaar, globetrotter, reporter’. In: De Brakke Hond, 11 (1994), afl. 44, p. 48-76.
- Roger Tavernier, ‘Mathieu Corman: boekhandelaar, globetrotter, reporter’. In: Kruispunt, 40 (1999), afl. 181, p. 58-123.
- Frank Okker, ‘Brandbom tussen de boeken. Mathieu Corman, gedreven literator’. In: De Parelduiker, 7 (2002), afl. 1, p. 37-45

Eerder, op 24 juni 2013, verschenen op www.textualscholarship.nl en hier ongewijzigd gepubliceerd. De tekening van Labisse staat als logo op de gevels van de Corman-winkels. Opvallend is hoe snel Catawiki gegroeid is: vergelijk mijn tekst met de huidige omvang via de link. Het aantal amateurs en bijbehorende rammelende beschrijvingen is helaas ook toegenomen. De in 2013 aangeboden boekjes werden, volgens de vreemde logica van de veilingwereld, verkocht voor € 69, exclusief 9% opgeld.