Majoranaise

Interessant artikel in NRC Handelsblad van gisteren. Het gaat over het onderzoek naar majoranadeeltjes. Ik wist niet dat ze bestonden, maar dat heb ik – soort van – gemeen met de onderzoekers. Die zijn namelijk op zoek naar die tot nu toe niet gevonden deeltjes, en beweerden in een artikel in Nature dat ze het bestaan ervan hadden aangetoond. Maar dat bleek niet zo, het artikel werd teruggetrokken en er kwam een integriteitsklacht wegens fraude.

De onderzoekers hadden, zo meldt het rapport dat een onafhankelijke commissie van ‘vier hoogleraren van buitenlandse universiteiten’ naar aanleiding van de klacht heeft opgesteld, een ‘kalibratiefout’ hadden gemaakt. Doen we allemaal wel eens. Maar er was volgens de commissie meer aan de hand: de onderzoekers selecteerden metingen ‘waarin gedrag te zien is dat lijkt op wat je verwacht voor majorana’s. Tegelijkertijd lieten ze metingen weg die twijfel hierover zouden kunnen opwekken. Er waren namelijk veel meer metingen die dit gedrag niet lieten zien, dan metingen die het wél lieten zien. De auteurs hadden moeten vermelden dat ze deze metingen weglieten. Verder is er bij een aantal metingen dat wel gepresenteerd werd, een deel van de data weggelaten – weer zonder dit te melden. Hierdoor zagen de metingen er mooier en stabieler uit dan ze in werkelijkheid waren.’ De experts concluderen dat de Delftse onderzoekers ‘met de metingen die beschikbaar waren tot dezelfde conclusie had kunnen komen’.

Een vernietigend oordeel, zou je denken, over een klassiek geval van wetenschapsfraude. Maar nee: ‘Volgens de experts,’ schrijft NRC Handelsblad, ‘was er geen bewijs dat de onderzoekers opzettelijk de metingen hadden geselecteerd om twijfel over hun succesverhaal weg te nemen. Door hun enthousiasme waren ze blind “voor de metingen die niet pasten bij het doel dat ze nastreefden”.

Het is een verheugende mededeling voor iedereen die nu met zijn proefschrift of met een wetenschappelijk artikel bezig is. Blijf niet zwoegen, laat die puntjes op de i zitten, schrijf maar wat op, beweer onzin, belazer de boel – als je maar enthousiast bent, dan komt het allemaal in orde. Als iemand begint te miepen, verwijs je gewoon naar de Delftse majoranadeeltjes.