13 april 2015

Vandaag een jaar geleden overleed Günter Grass, van wie ik vanaf 1980 veel vertaalde. Grass organiseerde bij nieuwe boeken bijeenkomsten met zijn vertalers, en zo’n bijeenkomst vond ook in januari 2009 plaats, toen Die Box net verschenen was, het tweede deel van Grass’ memoires. Ik gebruikte deze bijeenkomst en eerdere niet alleen om goed te luisteren naar Grass en mijn medevertalers en vragen te stellen wanneer dat nodig was, ik fotografeerde ook: ik portretteerde Grass en mijn collega’s, vaak zonder dat ze het zelf in de gaten hadden, en ook legde ik onze gezellige momenten en uitstapjes vast, bijvoorbeeld naar het atelier van Grass.

Een van de aardige bijkomstigheden van de vertalersbijeenkomsten was, dat je nooit met lege handen naar huis ging. We kregen altijd wel een mooie uitgave van het werk van Grass, en ook grafiek werd soms uitgedeeld – Grass was immers ook beeldend kunstenaar. Hij illustreerde zijn werk vaak met tekeningen die onderdeel uitmaakten van het ontstaansproces van zijn boeken. Ook in Die Box, waarin de fotografie een grote rol speelt, staan illustraties, litho’s, en zo’n litho kregen de vertalers na afloop van de bijeenkomst. De fotograaf van het gezelschap kreeg deze, die niet in het boek is opgenomen:

Ook het laatste boek van Günter Grass, eind augustus 2015 in Duitsland postuum verschenen onder de titel Vonne Endlichkait, bevat tekeningen, afgewisseld met gedichten en prozateksten, die niet zelden over het naderende einde gaan. Dit is zo’n gedicht:

weg is hij weg

Laatst keek ik in een kast

die al een eeuwigheid op slot was.

Er hingen kleerhangers in

waaraan niets stoffelijks hing.

En dus bezwaarde ik knaapje na knaapje

met de kleren van dode vrienden.

Om ze voor me te behouden

stopte ik mottenballen in alle zakken.

Eén kleerhanger bleef leeg,

vermoedelijk voor mij.

Toen deed ik de kast op slot

en slikte de sleutel in.